Gmina Józefów zajmuje powierzchnię 124 km2, którą zamieszkuje 7839 mieszkańców (stan na 2004 r.). Położona jest w południowo-wschodniej części powiatu biłgorajskiego i sąsiaduje: od północy z gminami Zwierzyniec i Krasnobród, od wschodu z gminą Susiec, od zachodu z gminami Tereszpol i Aleksandrów oraz od południa z gminą Łukowa. Siedzibą gminy jest miasto Józefów 2660. mieszkańców, leżący w jej centralnej części. Józefów znajduje się:

1800 km od Brukseli
300 km od Warszawy i Krakowa
125 km od Lublina
40 km od Zamościa
30 km od Biłgoraja
28 km od Tomaszowa Lubelskiego
18 km od Zwierzyńca
15 km od Krasnobrodu i Suśca
Krajobraz i walory środowiska przyrodniczego

Otulina Roztoczańskiego Parku Krajobrazowego jej południowa część leży w obrębie gminy Józefów, obok roli ochronnej otulina parku ma wyjątkowe walory przyrodniczo-krajobrazowe. Jest to teren nizinny, miejscami zabagniony. Tereny torfowe porastają lasy i zarośla łozowe. Dna dolin porastają lasy łęgowe i olsowe. W wyższych partiach dolin przeważa bór sosnowy. Na terenie otuliny wzdłuż rzeki Szum ciągnie się rezerwat Szum. Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej zajmuje ok. 4400 ha powierzchni na terenie gminy Józefów. Zajmuje kompleksy leśne będące własnością Nadleśnictwa Józefów oraz właścicieli prywatnych wsi Tarnowola, Józefów i Pardysówki. Park obejmuje ochroną rezerwaty: "Czartowe Pole", "Nad Sopotem" i "Bukowy Las" oraz zwarte bory sosnowe, krawędź południowo-zachodnią Roztocza, kompleks wydm śródlądowych, licznych małych wodospadów na rzekach Sopot, Tanew, Jeleń zwanych "szumami", stanowiska i skupiska chronionych roślin oraz ostoi rzadkich ptaków i zwierząt. Krasnobrodzki Park Krajobrazowy część otuliny parku znajduje się na terenach należących do gminy. Obejmuje tereny cenne przyrodniczo i krajobrazowo oraz obszary o walorach kulturowo-historycznych. Kompleksy leśne zajmują około 60 % powierzchni parku. Na obszarach położonych wyżej dominuje las bukowy typu karpackiego. W obniżeniach terenu przeważają bory mieszane i bagienne.
Na terenie gminy Józefów znajdują się 2 rezerwaty przyrody. Są to:

Rezerwat "Czartowe Pole"1. Rezerwat krajobrazowy "Czartowe Pole" utworzony w 1958 roku w celu ochrony przełomowego odcinka rzeki Sopot. Rezerwat obejmuje krawędź i dolinę rzeki, zajmuje około 80,75 ha powierzchni, z czego prawie 27 ha podlega ścisłej ochronie. Rezerwat charakteryzuje się występowaniem licznych meandrów i starorzeczy rzeki Sopot oraz przepięknymi, nieregularnymi wodospadami, najwyższy z nich mierzy ponad 1,5 m. W rezerwacie występują rzadkie gatunki flory i fauny.
Rezerwat "Szum"2. Rezerwat krajobrazowo-leśny "Szum" utworzony w 1958 roku w celu ochrony krajobrazu przełomowego odcinka rzeki Szum. Rezerwat położony jest pomiędzy Góreckiem Kościelnym a Góreckiem Starym, ciągnie się wzdłuż rzeki Szum. Powierzchnia rezerwatu wynosi 18,17 ha. W Górecku Kościelnym znajduje się aleja starych dębów o obwodach od 420 do 740 cm. Na terenie rezerwatu występują jedyne w Polsce stanowisko pluskwiaka. Występują rzadkie gatunki roślin chronionych. Dno doliny pokrywa las łęgowy i olsowy. W wyższych partiach występuje bór sosnowy. Lasy rozmieszczone są na terenie gminy równomiernie i zajmują powierzchnię 70 km2, co stanowi 56,4 % ogólnej powierzchni gminy. Kompleksy leśne znajdują się pod zarządem Nadleśnictwa Józefów. Lasy charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem siedliskowym, z przewagą siedlisk borowych i dominacją boru świeżego. Panującym gatunkiem jest sosna, wzbogacona przez dąb, brzozę, świerk i jodłę. Formą ochrony zasobów przyrodniczych występujących na terenie gminy Józefów są pomniki przyrody, które znajdują się w:

1. Hamerni (lipa drobnolistna, topola osika)
2. Stanisławowie (lipa drobnolistna, grab pospolity
3. Górecku Kościelnym (6 dębów szypułkowych objętych opieką konserwatorską, tzw. święte dęby rosnące na szlaku z Kościoła Parafialnego do Kapilczki na wodzie oraz 1 dąb szypułkowy na posesji prywatnej)
4. Józefowie (11 lip drobnolistnych i 1 klon jawor)
5. Samsonówce (52 lipy drobnolistne, 3 robinie pseudoakacje, 3 świerki pospolite).


Do obiektów krajoznawczych znajdujących się w okolicach Józefowa należą również:

* Wzgórze "Kamień" pomnik przyrody -położone w sąsiedztwie Stanisławowa o wysokości 340 m n.p.m. z najpiękniejszą ze skałek o nazwie "Diabelski Kamień";
* Wzgórze "Krzyżowa" Góra znajdujące się w pobliżu Hamerni i Nowin o wysokości 250 m n.p.m., będący pięknym miejscem widokowym na Roztoczę i Puszczę Solską
* Wzgórze "Wysoka Góra" o wysokości 321 m n.p.m. i "Brzeźińska Góra" o wysokości 285 m n.p.m.
* Gmina Józefów posiada nieskażone środowisko naturalne. Pod względem stanu czystości środowiska naturalnego zajmuje jedną z najwyższych pozycji w skali całego kraju. Na obszarze gminy Józefów nie stwierdzono obiektów szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.

Gleby

Skałą macierzystą gleb gminy Józefów są utwory lodowcowe i wodnolodowcowe. Pod względem typologicznym gleby gminy są mało zróżnicowane, głównie są to gleby kompleksu żytnio-buraczanego. Przeważają gleby pseudobielicowe, pseudoglejowe i brunatne. Większość gleb na terenie gminy posiada odczyn kwaśny i bardzo kwaśny. Dominują gleby słabe: V oraz VI klasy bonitacyjnej. Surowce mineralne
Na terenie gminy występują piaski kwarcowe i kamień wapienny, które wykorzystywane są do produkcji materiałów budowlanych, kamienia budowlanego oraz gruzu kamiennego do utwardzania dróg. Piaski kwarcowe wykorzystywane do produkcji betonu znajdują się w rejonie Pardysówki, Futymówki, Długiego Kąta i Józefowa. Obecnie eksploatowane są jedynie złoża w Józefowie. Natomiast pokłady wapieni występują na ciągu wzniesień: Wzgórz Tarnowolskich i Pardysowskich. Pokłady wapieni występują również w okolicach Szopowego, Babiej Doliny Pardusiańskich, Tarnowoli i Borsukach.

Sieć wodna

Gmina Józefów posiada bardzo słabo rozwiniętą sieć rzeczną, co uwarunkowane jest specyfiką podłoża kredowego ułatwiającego wnikanie wód w głąb powierzchni. Na terenie gminy brak jest większych zbiorników wodnych i występuje głęboki poziom zalegania wód gruntowych (30-40 m w głąb). Przyczynia się to do deficytu wody na terenie gminy. Większość rzek przepływających przez teren gminy znajduje się w zlewni rzeki Tanwi. System rzeczny gminy Józefów obejmuje:

* rzekę Szum ze zbiornikiem i małą elektrownią w Górecku Kościelnym lewostronny dopływ Tanwi, obejmujący ok. 30 % powierzchni gminy, zlewnia rzeki obejmuje tereny Górecka Starego, Górecka Kościelnego, Brzezin, Tarnowoli, Majdanu Kasztelańskiego i częściowo Szopowego. Do zlewni Szumu wpada strumień Krupiec, do którego wpływa prawostronny dopływ Świerz.
* rzekę Nepryszkę z dwoma zalewami w Józefowie o łącznej powierzchni 5 ha najdłuższy dopływ rzeki Szum, którego źródła biorą swój początek w Józefowie-Morgach. Zlewnia rzeki obejmuje tereny miasta Józefowa, Borowiny, Majdanu Nepryskiego i zachodnią część Długiego Kątu.
* rzekę Sopot lewostronny dopływ Tanwi, zlewnia Spotu obejmuje Hamerni, Czarnego Lasu i wschodnią część Długiego Kątu.


W części gminy znajdującej się w mazoregionie Równiny Biłgorajskiej rzeki płyną w rozległych i szerokich obniżeniach terenowych, bez wyraźnie wykształconych form dolinnych. Natomiast tereny gminy znajdujące się w obrębie Roztocza Środkowego charakteryzują się występowaniem wyraźnie wykształconych i dość głęboko wciętych form dolinnych urozmaiconych progami skalnymi tworzącymi małe wodospady. Na terenie gminy Józefów występują źródła szczelinowe, które znajdują się w strefie krawędziowej Roztocza. Jest ich na terenie gminy aż 17, głównie występują w okolicach Józefowa. W Górecku Kościelnym i w Józefowie znajdują się sztuczne zbiorniki wodne o łącznej powierzchni około 6 ha. Natomiast w miejscowości Majdan Kasztelański są 2 prywatne stawy rybne o łącznej powierzchni 1 ha. Ponadto w miejscowości Długi Kąt istnieje oczko wodne po byłej kopalni piasku.